به گزارش پایگاه خبری حیات به نقل از فارس؛ در ۳۰ فروردین ۱۴۰۴، تصویری از فضا، امید را به دل‌های خشک‌مانده در جنوب شرق ایران آورد. تصویر ماهواره‌ای از «سد کجکی» افغانستان نشان می‌دهد که این سازه بزرگ آبی، پس از سال‌ها خشکسالی، در پی سیلابی‌شدن رود هیرمند سرریز کرده است. این رخداد نه‌تنها یک پدیده زیست‌محیطی مهم در منطقه‌ای خشک و بحران‌زده به حساب می‌آید، بلکه بار دیگر نگاه‌ها را به سمت حیات هامون، سرنوشت مردم سیستان و تعاملات آبی دو کشور ایران و افغانستان کشانده است.
روایت از بالای ابرهاتصاویر ثبت‌شده توسط ماهواره Sentinel-2 سازمان فضایی اروپا به‌وضوح سطح براق و گسترده آب در پشت سد کجکی را نشان می‌دهد. سطح ذخیره آب به بالاترین میزان ممکن رسیده و آب از تاج سد سرریز کرده است. برای مناطقی که هر قطره آب زندگی است، این تصویر، نماد حیات و امید است. سیلابی‌شدن رود هیرمند در بالادست و جاری شدن آن به‌سمت پایین‌دست، به‌معنای احتمال رسیدن آب به دلتای خشک هامون در ایران است.
چشمان دوخته‌شده به تالاب هامونتالاب هامون که روزگاری سومین دریاچه بزرگ ایران و یکی از مهم‌ترین ذخیره‌گاه‌های زیست‌کره یونسکو بود، در دو دهه اخیر به‌خاطر خشکسالی، سدسازی‌های بی‌رویه در افغانستان و مدیریت نادرست منابع آبی، به بستر بی‌جان و نمک‌زار بدل شده بود اما حالا، با شنیدن خبر سرریز سد کجکی، مردم سیستان بار دیگر چشم به آب دوخته‌اند.محمد، کشاورز ۵۶ ساله‌ای از زهک، می‌گوید: «سال‌هاست نخل‌هایم تشنه‌اند. اگر این بار هامون لب تر کند، یعنی گاو و گوسفندهایم زنده می‌مانند، یعنی بچه‌ها می‌توانند برگردند به روستا.»
باران، سیاست، و وعده‌هایی که جاری می‌شوند؟این سیلاب اما فقط ماجرایی طبیعی نیست. در دل این موج‌های خروشان، سیاست نیز حضور پررنگی دارد. مسئله حق‌آبه ایران از رود هیرمند بر پایه معاهده ۱۳۵۱ میان دو کشور همیشه موضوعی مناقشه‌برانگیز بوده است. با اینکه هنوز اظهارنظر رسمی از سوی مقامات افغانستان درباره آزادسازی کنترل‌شده آب منتشر نشده اما ناظران معتقدند سیلاب اخیر به‌قدری شدید بوده که حتی سد کجکی نیز نتوانسته آن را مهار کند.در تهران، مقامات وزارت نیرو اعلام کرده اند که «براساس مشاهدات ماهواره‌ای، حجم بالای آب در سد کجکی نشان می‌دهد که طبیعت راه خود را یافته و سیستان می‌تواند از این موهبت برخوردار شود. امیدواریم این روند ادامه یابد.»
بازگشت پرندگان؛ بارقه‌ای از احیایکی از نخستین نشانه‌های بازگشت حیات، ورود گروهی از پرندگان مهاجر به آب‌گیرهای کوچک در حاشیه هامون است. کارشناسان حیات‌وحش می‌گویند که با رسیدن آب به پیکره اصلی تالاب، طیف وسیعی از گونه‌ها از جمله فلامینگوها، پلیکان‌ها و حواصیل‌ها به منطقه بازخواهند گشت.پروفسور زهرا امانی، بوم‌شناس و استاد دانشگاه سیستان، می‌گوید: «اگر جریان آب ادامه‌دار باشد، می‌توان امیدوار بود که تالاب از مرگ تدریجی نجات یابد اما نیاز به مدیریت هوشمند آب و تعامل منطقه‌ای داریم، وگرنه این سیلاب هم گذرا خواهد بود.»
در انتظار لبخند پایداراگرچه سرریز سد کجکی در نگاه اول تصویری زیبا و هیجان‌انگیز از طبیعت را ترسیم می‌کند اما این لبخند سیستان و بلوچستان هنوز شکننده است. باید دید آیا سیاستمداران دو سوی مرز می‌توانند بر اختلاف‌ها غلبه کنند و با مدیریت منابع آبی، بذر امید را در خاک خشک این سرزمین بکارند؟برای مردمان سیستان، هنوز هیچ چیز قطعی نیست؛ اما برای نخستین بار پس از مدت‌ها، آسمان، زمین و تصویر ماهواره‌ای، نوید آن را می‌دهند که امید، شاید، بار دیگر جاری شود.
نظر شما